Ukrayna savaşı tüm şiddetiyle devam ederken Rusya içerisinde de savaşa dair tartışmalar hız kesmeden sürüyor. Kremlin de sık sık savaşın seyrine dair eleştirilerin hedefi oluyor. Son olarak eski bir Albay, Putin’e dair sert sözler sarfetti.

Rus askeri istihbarat servisi GRU’da görev yapmış olan eski Albay Igor Girkin, mesele Ukrayna olduğunda Rusya’da en çok tanınan isimlerden biri. Girkin, savaşın patlak verdiği 2014’te Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk ve Luhansk bölgelerinde savaşan Rus milislere komutanlık yaptı. Ayrıca Temmuz 2014’te Malezya Havayolları’na ait bir uçağın Ukrayna üzerinde düşürülmesinde ve yaklaşık 300 kişinin ölmesinde de parmağı olduğu belirtiliyor.

Girkin, askeri özelliklerinin yanı sıra Kremlin yönetimini, yani Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i her fırsatta sert bir şekilde eleştirmesiyle biliniyor. Eski Rus Albay, Ukrayna savaşının gidişatına dair birçok kez öfkeli değerlendirmelerde bulundu, zirâ Rus ordusunun yeteri kadar acımasız ve sert davranmadığı görüşünde. Örneğin, Rusya’da Ukrayna savaşı için resmi savaş statüsünden ziyade “özel askeri operasyon” statüsü kullanılıyor. Girkin, bu ifadeden vazgeçilip savaş ilan edilmesini ve bununla birlikte Rus ordusunun yetkilerinin genişletilmesini istiyor.

Ukrayna’daki savaşa dair internet ortamında yayınlar yapan Girkin, son olarak birkaç gün önce bir kez daha kamera karşısına geçti ve soruları cevapladı. Eski Albay’ın hedefinde yine Putin vardı. Sözlerine “Başkomutanımız bu savaşı asla kazanamaz” diyerek başlayan Girkin, Rus ordusunun sahadaki başarılarının anlamsız olduğunu dile getirdi.

“Ordumuz hangi başarıyı kazanırsa kazansın, siyasi yönetimin bu yaklaşımıyla hepsini kaybederiz” diyen Girkin, şöyle devam etti: “Bir sene önce düşman hiçbir yere saldıramıyordu, inisiyatif tamamen Rus ordusundaydı, peki şimdi ne oldu? Herson, Izyum ve Kupyansk şehirleri terk edildi.”

Rusya, savaşın başında hızlı bir zafer beklentisine girmişti, zirâ Ukrayna’nın Rus ordusunun yoğun saldırılarına fazla direnemeyeceği görüşü hakimdi. Ancak Ukraynalılar, Rusları ilk gün havadan indirme yaptıkları başkent Kiev’in yanı sıra ülkenin kuzeyindeki Harkov’dan atmayı başardı. Rus birlikleri, Rus sınırına kadar adeta kaçarcasına sürüldü. Kasım 2022’de Herson şehri tekrardan Ukrayna’nın eline geçti ve Rus ordusu, Dinyeper’in sol kıyısına geçmek zorunda kaldı. Ayrıca Luhansk ve Donetsk’te de Ukrayna bazı bölgeleri yeniden ele geçirmeyi başardı. Son olarak ise Ukrayna’nın başlattığı karşı saldırı, her ne kadar beklenilen başarıyı henüz getiremese de, Rus birliklerini ciddi şekilde baskı altına alıyor.

Ayrıca savaş, Rusya’ya taşmış durumda. Aylar önce Ukrayna sınırındaki Belgorod civarındaki hedeflere İHA saldırılarıyla başlayan Ukrayna ordusunun operasyonları, Rusya’nın başkenti Moskova’ya kadar uzanmaya başladı. Rusya içerisindeki hava üsleri ve diğer önemli noktalar hedef alındı. Bunlar da yetmezmiş gibi Ukrayna destekli Rus muhalifler, Belgorod bölgesine sızarak Rus birliklerine saldırdı ve bazı köyleri kontrol altına aldı. Devlet Başkanı Putin dahi sınır güvenliğinde hatalar yapıldığını kabul etmek zorunda kaldı.

Bu başarısızlıklara vurgu yapan Girkin, Rus ordusunun iddia ettiği Ukrayna kayıplarıyla ve Putin’in askeri bilgisiyle de adeta dalga geçti: “Putin’e günde 140-180 tank imha ediyoruz diyorlar, o da anlamıyor, eline 1800 tank diyen bir kağıt tutuştursalar, onu da anlamaz ve okur, nasıl anlasın ki zaten. Hayatında askeri geçit törenleri haricinde tank görmeyen birisi.” “Bu herifin kafasında var sanırım” diyen Girkin, Putin’in “profesyonellikten son derece uzak” davrandığını dile getirdi. Eski milis komutanı, ülkenin askeri liderliğinin de tecrübesiz olduğunu vurguladı. Girkin, “Kazanma şansımız yok” dedi.

Prigozhin, Rusya için Ukrayna savaşında son derece önemli bir unsur. Zirâ onun paralı askerleri olmadan birçok cephede ilerlenme sağlanması güç. Wagner, Çeçen lider Kadirov’un askerlerinin yanı sıra resmi Rus birliklerine destek sağlayan en kritik unsurlardan. Ancak Prigozhin ile Rus Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerassimov arasında yaşanan güç savaşı son dönemde gittikçe alevlenmeye başladı. Prigozhin, Şoygu ve Gerassimov’un Wagner’e mühimmat göndermeyerek Wagner’in faaliyetlerini sabote ettiğini iddia ediyor. Birkaç hafta önce yayınladığı bir videoda Wagner milislerinin cesetleri önünde oldukça öfkeli bir konuşma yapan ve hakaretler savuran Prigozhin, Rus askeri liderliğinin “ihanet” içerisinde ve “beceriksiz” olduğu görüşünde. Uzmanlara göre bakanlık, Wagner’in başarılarından rahatsız.

Prigozhin’in yaptığı eleştirilerin Girkin’den farkı, genelde Putin’i değil, sadece Bakanlığı, Şoygu’yu ve Gerassimov’u hedef alması. Wagner lideri, bu iki ismi Putin’i yanıltmakla suçluyor, Rusya Devlet Başkanı’nı eleştirdiğinde ise bunu üstü kapalı şekilde yapıyor. Bu noktada şaşırtıcı olan, Rusya’da orduya dair her türlü eleştirinin yasa yoluyla yasaklanmasına rağmen Prigozhin’in hâlâ hesap vermek zorunda kalmaması. Rus medyasından IStories dergisine konuşan bazı kaynaklara ve uzmanlara göre Putin, Prigozhin’i istemediği kesimlere karşı bir kontrol mekanizması olarak kullanıyor.

İsmini vermeyen eski bir Rus istihbaratçıya göre Prigozhin, söylemlerini Putin ile koordine ediyor. “Bizim ülkemizde böyle tipler, bir numara tarafından onaylanmıyorlarsa, çok hızlı bir biçimde ortadan kaldırılıyorlar” diyen eski istihbaratçı, Putin’in hedefini şöyle açıkladı: “Putin, kendisinden rahatsız olan Rus elit kesimi Prigozhin ile kontrol altında tutuyor, korkutuyor. Kısacası Prigozhin, kafalarının üzerindeki Damokles kılıcı.” Bir diğer eski yetkili ise, Putin’in Prigozhin ile sadece elit kesimi değil, Savunma Bakanlığı’nı da kontrol altında tuttuğunu ifade etti.

Rus Savunma Bakanlığı’na yakın bir kaynakta Putin-Prigozhin ilişkisine dair benzer ifadeler kullandı: “Kimse, Prigozhin’in bağımsız hareket ettiğini düşünmüyor.” Ne de olsa Wagner lideri, Rus ordusunun mühimmatına ve lojistik desteğine ihtiyaç duyuyor. Kaynak, birçok kişiye neden Prigozhin’e bir şey olmadığını sorduğunu dile getirdi ve “Tepedekiler izin vermiyor” cevabını aldığını söyledi.

Görünüşe göre Ukrayna savaşı devam ettikçe Rusya içerisindeki güç savaşı da daha şiddetli şekilde sürecek. Ukrayna’daki gelişmeler ve nihai sonuç, hiç şüphesiz Rus iç siyasetindeki dengeleri de derinden sarsacak.

✍️ Bedrettin Bölükbaşı (@bedbolukbasi)